Naast dat ik veel over hifi geschreven heb, heb ik 21 jaar een tijdschrift voor de studiowereld gemaakt en ben dus veel in discussie geweest met de betere studiotechnici in binnen- en buitenland. In de tachtiger jaren was er het adagium dat alleen de opnametechnicus weet hoe de opname klinkt. Ik durf te stellen dat nu net de opnametechnicus waarschijnlijk niet weet hoe zijn opname klinkt. Een mooi voorbeeld is Adriaan Verstijnen, jarenlang de opnametechnicus van Herman van Veen (iedereen vindt die opnamen erg goed). Adriaan nam op met een setje Yamaha hifi luidsprekers. Niet de in de studio vaak gebruikte NS10a's, die daar worden gebruikt om te beoordelen hoe het op een gemiddelde (op dit forum beter 'slecht' te noemen) hifi thuis klinkt. Veel opnames van Herman van Veen werden door hem in een leeg theater ingezongen, dus moest Adriaan zijn opnameset, inclusief luidsprekers, opstellen in een kleedkamer of iets dergelijks en vechten met de akoestiek ter plekke. Ik weet niet wat precies zijn aanpak was, maar meestal wordt er voor akoestische opnamen geluisterd waar de galmstraal is en wordt er vooral gelet op looptijdverschillen tussen de diverse microfoons. Bij de juiste keuze van microfoons is de klankbalans dan al voor een groot deel goed. Het stereobeeld is gebaseerd op looptijd, amplitude en kleuring, waarvan de eerste twee bij opname worden gebruikt. Ook daar heb je geen dure (en, nog belangrijker) zware luidsprekers voor nodig.
Verder is er in de studio - zeker bij pop, etc. - al jaren het omgekeerde aan de hand. De opnametechnicus, producer en zelfs de mastering engineer compenseren voor wat ze verwachten dat thuis wordt gebruikt. Luister maar naar Engelse (en ook wel Nederlandse) zeventiger jaren opnamen en je hoort de B&W DM2a er in gecompenseerd. Luister naar West Coast opnamen uit die periode en je hoort de JBL 4311 er in gecompenseerd. Vandaag de dag moet zelfs de klank van de radio worden gecompenseerd want die multiband processoren hebben nogal wat invloed op de sound. Overigens doen audiofiele labels vaak niets anders dan die compensatie aanpassen aan het tijdsbeeld (of, beter, het tijdsgeluid). Alleen audiofiele labels zie zelf opnemen, zoals Opus 3, zijn veel behoudender, puurder, op dat vlak. Grappig genoeg is bijvoorbeeld Sgt Pepper's Lonely Hearts Club Band van de Beatles (op vinyl) pas echt boeiend op een erg goede, moderne installatie. Overigens is ook de 24-bit release (als je hem ergens kunt vinden) erg goed. Vooral als je luidsprekers hebt die bij 30 Hz nog fatsoenlijk energie afgeven of als je dat met een erg goede, muzikale sub bereikt (of beiden, nog beter). De opname klinkt dan ineens veel volwassener, meer in balans.
Thuis het geluid zoals het in de studio heeft geklonken? Nee dank je. Ook niet als die studio's Abbey Road, Metropolis, Galaxy of Wisseloord heten. Ik ben in al deze studio's (en nog veel meer) geweest en de afluistering is bedoeld als tool voor opnames. Je wilt ook niet in een race auto of vrachtwagen rijden (tenminste niet voor normaal personenvervoer) terwijl dat wel de professionals zijn. Toch?
PS Er was een opmerking over mijn alias. Ik denk dat als ik verwijs naar een artikel van mijzelf (wat ik daar deed) het wel net zo fatsoenlijk is om dat onder mijn eigen naam te doen. Dat is overigens al een pseudoniem hoor. Mijn echte naam is met een ij terwijl ik een y gebruik;-)
