Een goedemiddag allen!
In mijn showcase op het ht-forum heb ik in chronologische volgorde mijn reis door audioland beschreven vanaf het begin, in 1985, tot nu. Dat was trouwens voor het eerst dat ik alles op een rijtje zette. Dat was een hele klus! Maar wel leuk om te doen en illustratief voor mezelf.
Hieronder wil ik beschrijven hoe ik aan mijn uiteindelijke (droom)speakers gekomen ben. Daarvoor heb ik deels teruggegrepen op het verhaal dat op het andere forum staat.
Mijn speakerreis
In 1985 begon ik dus zelf met hifi, door mijn eerste setje aan te schaffen. Een vriend van mij had een Marantzset en dat was mijn eerste aanraking met het merk. Groen als ik was, besloot ik mijn eerste speakers op aanraden van de Consumentenbond te kopen. We waren lid en in het maandblad was juist een speakertest geweest in de prijsklasse van 300-500 gulden per stuk, als ik me het goed herinner. De grote winnaar was de B&W 220, met als voordelige keus de 110 (let wel: als ik t me goed herinner!). Dat moest dus wel een goed merk zijn. Op naar Vogelzang in Heerlen. De verkoper zegt iets in de trant van "weet je het wel zeker? Persoonlijk vind ik de BNS E5 veel beter. Kost hetzelfde, en we hebben ze hier naast elkaar staan". Beluisterd, en het zal ook beïnvloeding van de verkoper zijn, maar de E5 spraken mij echt veel meer aan. Opener, lager laag en hoger hoog; bovendien klonken de 220s nogal saai op laag volume. Mijn eerste speakers waren dus de BNS E5, in 1985.
(Omdat er toentertijd een levendige handel in casettebandjes op school gaande was, kocht ik ook een prijzig casettedeck, de Marantz sd-64. Omdat ik daarna vrijwel geen geld meer had, was het versterkertje de absolute sluitpost. Ook Marantz, slimline model, type weet ik niet meer).
Ik heb een paar jaar naar tevredenheid gedraaid (vooral bandjes en radio), maar toen hoorde ik in een klassiek stuk met contrabas ineens de beperking in het laag van de bns'en. Ineens viel me op in een klassiek stuk (ik vermoed dat het het Largo uit de 9e symfonie van Dvorak was) de laagste tonen van de contrabas veel zachter waren dan de hogere. Wat gaan we nou krijgen! Bovendien, als ik in mijn kamertje van 3x3m voor de set op de grond zat, tussen de speakers in, dan vond ik het altijd heerlijk klinken, maar aan het andere eind van mijn kamertje vond ik dat de bns'en geen kracht meer hadden in t geluid. Harder zetten hielp niet. En 40Hz bleek niet laag genoeg voor mij. Er moesten dus grotere speakers komen, dat was me wel duidelijk...
Met Vogelzang in Heerlen was ik wel klaar, na een paar vervelende ervaringen qua service en dus ging ik verder kijken. Zo had ik bij toeval (advertentie in een hifiblad?) de winkel van Stassen in Venlo ontdekt, en ook dat ze een luisterkasteel in Tegelen hadden met maar liefst 15 luisterkamers (en een klein concertzaaltje). Afspraak gemaakt, ik werd in een ruimte met n stuk of 10 paar superboxen neergezet (in mijn optiek waren het superboxen, want ze waren groot en oogden duur). Uit mijn hoofd stond daar o.a. Dynaudio compound 5 en 7, iets groots van Braun (130cm), Altec Lansing, Klipsch, de wasmachines van B&W (is dat de ouwe 800?. Ik vond ze de slechtste van het hele stel*) en de kleinste en onopvallendste was van een merk en model waar ik nog nooit van had gehoord; de T+A tmr120. Versterking werd verzorgd door een zware Harman Kardon Citation voor-eindcombi. Dit luisterkasteel maakte grote indruk op mij.
* begin jaren 90 zou er bij B&W een flinke verandering in de afstemming van speakers plaatsvinden waardoor ze veel strakker en helderder zouden gaan klinken. In mijn oren een flinke verbetering t.o.v. de oude B&W-sound. Maar dit terzijde.
Na uren luisteren was voor mij duidelijk dat de T+A het zou gaan worden. Voor het (voor mij) ongelofelijk hoge bedrag van hfl 4400,- zouden dezen de mijne gaan worden. Dat was helaas te veel geld voor me. Ik ben in de maanden daarna nog naar het kleinere model wezen luisteren (tmr80, 3-weg, 28-25000hz, net geen 3000 gulden per paar). De 80's vond ik geweldig, maar ik was al besmet met de 120s dus heb ik doorgespaard tot ik de gevraagde 4400 florijnen kon overleggen. Gelukkig gaf Stassen 150 gulden korting en kwamen ze ze gratis brengen (100km uit de buurt). Stond er om n uur of 8 's avonds een klein bestelautootje voor de deur met een paar enorme dozen in de achterbak. Geen slechte beurt. Twee keer 40kg aan 4-weg transmissielijn (22hz-30kHz) aangesloten in mijn kleine kamertje. Nu had ik wél een groots geluid, ook achterin. En alle contrabastonen waren nu wél ongeveer even luid. Super!
Mijn 2e set speakers was dus de T+A tmr120.
Dat was in 1987, denk ik. Erg fijne speakers, veel plezier van gehad. Ik heb ze n jaar of 11 gehad, daarna heb ik ze aan mijn moeder gegeven voor haar verjaardag. Daar hebben ze in de woonkamer ook nog dienst gedaan. Klonk erg goed.
Ik kan me nog goed herinneren dat ik destijds (eind jaren 80) de ranglijsten in de Duitse audiobladen verslond. De consumentenbond had geen verstand van audio, was me wel duidelijk, maar die grote, professionele bladen zouden het toch wel weten? Zo kwam ik via het blad Stereoplay tr weten dat T+A ook nog grotere modellen in hun programma hadden. Mijn tmr120 stonden in de Spitzenklasse III, Referenz. Dit smaakte naar meer! (later kom je er wel achter dat dit soort lijstjes eigenlijk van weinig waarde zijn).
Enkele jaren later vond T+A het nodig om een nieuwe luidsprekerlijn uit te gaan brengen (1990, geloof ik), de T-serie. Dus T-100, 120, 140, 160 en 230. Een drama, in niets meer te vergelijken met de tmr-serie. Ik heb de T120 beluisterd en er was werkelijk niks aan. Weg volumineuze, gemakkelijke en relaxte sound.
Nu de tmr-serie dus vervangen ging worden vreesde ik dat het lastig zou gaan worden om verder te upgraden, dus ging als de wiederweerga op zoek naar het model boven de mijne. Dat was de tmr160mk2, 60 kilo zwaar en 18hz-35kHz (en Spitzenklasse I, Referenz). Een beest! Onder andere een advertentie gezet in de HVT. Na een half jaar kwam daar alsnog een reaktie op, uit Zwolle. Een vriend van de aanbieder bleek bovendien het topmodel te hebben, de TMR220 (Absolute Spitzenklasse, Referenz). Daar ook even gaan luisteren. De 220's stonden vrij opgesteld in de lengte van de woonkamer, aangedreven door een Burmester 50W klasse A bak (of was t Mark Levinson?) van hfl 10.000. We schrijven het jaar 1989. Dat was en is tot op heden mijn meest indrukwekkende audio-ervaring. Niet het allerbeste dat ik ooit gehoord heb, maar wel de ervaring die het meeste indruk heeft gemaakt. Jaren later (in 1998) zou ik precies dit paar speakers in bezit krijgen...
Maar nu dus eerst de tmr160mk2 gekocht (1989).
Samen met mijn moeder opgehaald, in de Citroën Visa gepropt (wij zaten de gehele lange weg van Zwolle naar Zuid Limburg tegen het dashbord geperst). Geweldige speakers.
Na jaren nam de eigenaar van het paartje tmr 220's contact met me op: hij liet me weten dat hij naar kleinere speakers ging (ProAc vloerstaanders), en hij wilde graag dat ik de 220 zou overnemen omdat ik daar zo dol van was. Ik was voor mijn vakantie aan het sparen (ik was van plan om een maand door de VS te reizen) maar dat hield hem niet tegen; ik mocht in termijnen betalen en ik mocht er, binnen redelijke grenzen, zo lang over doen als ik zelf wilde. Zodoende geschiedde; ik ging een maand in een huurauto door de USA reizen en ik kocht dat jaar een paar 5-weg transmissielijn reuzenspeakers, mijn grote droom. Die moesten door het trappenhuis 4 verdiepingen omlaag (105kg per stuk) en bij mij weer 1 verdieping omhoog, voordat ze in mijn studentenkamer van 4x5m stonden. Ik had de speakers in 1,5 jaar afbetaald. FEEST!!!
Nu had ik dus de superspeakers waarvan ik dacht dat die altijd onhaalbaar waren, alleen voor de superrijken (wie geeft er in hemelsnaam 16700 gulden uit voor een paartje boxen); de volgens het Duitse blad Stereoplay "Absolute Spitzenklasse, Referenz"-speakers uit mijn jongensdromen in bezit! En dat al binnen 10 jaar na hun introductie, en voor een heel zacht prijsje (3500 gulden)! Ik geniet er nu, reeds 20 jaar in bezit, nog steeds van... (Naar aanleiding van deze aktie hebben 2 van mijn audiovrienden later ook 1 paartje opgespoord en gekocht.)
In een volgende post wat technische en andere info over deze speakers...
Groet van Evert
PS foto's: de eerste 2 van internet, de laatste 2 van mezelf...
