http://skepp.be/nl/psychologie-coaching/misleiding-en-bedrog/audiofielen-een-kritische-doorlichting#.UeqGRssaySMLeesvoer:
Een audioliefhebber is iemand die veel belang hecht aan de kwaliteit van de muziek waar hij naar luistert. Met de doorbraak van digitale audio en de informatieboom die met het internet gepaard ging, is ook het aantal audioliefhebbers spectaculair gestegen. Op zich is er met een audioliefhebber natuurlijk niks mis: iedereen legt graag een cd'tje op en geniet van het feit dat die niet in kwaliteit achteruit gaan na verschillende keren afgespeeld te zijn. Sommige mensen gaan wat verder dan de gemiddelde luisteraar en investeren in een dure geluidsinstallatie: zij willen immers de werken van Beethoven en Bach bijvoorbeeld optimaal ervaren. Opnieuw: dit essay richt zich niet tegen hen. Dit essay is wel gericht tegen die groep "audiofielen" die nog een stap verder gaat.
Zij kijken bijvoorbeeld neer op de muziekervaring van jan modaal, ze beweren superieure oren te heb- ben en moeten niet weten van "minderwaardige MP3'tjes". Ik zal proberen aan te tonen dat hun strenge kwaliteitseisen onrealistisch, zinloos en nergens op gebaseerd zijn. Kortom: dat zij de skeptische vuistregels "buitengewone beweringen vereisen buitengewone bewijzen" niet goed begrepen hebben. Verder neem ik de lucratieve markt van accessoires voor audiofielen op de korrel, aangezien een groot deel ervan volstrekte nonsens is. De fabrikanten in kwestie maken zich rijk op de rug van goedgelovige mensen die niet inzien dat anekdotisch bewijsmateriaal fundamenteel onvoldoende is voor de straffe claims die zij maken. Het menselijk gehoor is heel vatbaar voor suggestie. Dit verklaart natuurlijk de bevindingen van veel zogenaamde audiofielen, die ontieglijk veel geld in hun hobby pompen. Ze zijn reeds op voorhand geïndoctrineerd, non-believers geven geen maandlonen uit aan een stel gouden kabels dat de "klanken van hun favoriete componist minder uitgefaseerd maakt". Aangezien ze er op voorhand al van overtuigd zijn dat die investeringen zullen opbrengen, ontwaren ze natuurlijk een beter resultaat. Je zou een bijzonder lovenswaardig persoon moeten zijn om met een gemeend kritische blik te kijken naar een aankoop van duizenden euro. Dit heeft niks met liegen te maken. De sleutelwoorden zijn in dit geval simpelweg wishful thinking en zelfbedrog, dezelfde psychologische mechanismen zorgen ervoor dat mensen zich beter voelen na het drinken van een homeopathisch flesje water, dat ze hun rimpels zien verdwijnen na langdurig gebruik van anti-rimpelcrèmes en een betere ontvangst rapporteren na het plakken van een "signaalversterker" op hun gsm. Ook jargon en gobbledygook zijn populair onder de audiofielen. De juiste kabel kan je muziek volledig "verfrissen" en een pak "levendiger" maken, daar waar het "herquantificeren" van een cassette via een standaardkabel meestal weinig uitmaakt. Op Morrison Audio12 vinden we een grappige bespreking van de term "P.R.A.T." Dit soort taal geeft audiofielen een air van legitimiteit en intelligentie, iets waar iedereen wel voor te vinden is: mensen worden graag serieus genomen, en als het even kan bewonderd. Heel wat bedrijfjes maken vanuit hun winstmaximaliserende logica misbruik van het feit dat mensen erg vatbaar zijn voor suggestie. De opsomming in deel drie van dit essay toont aan dat het misbruik op vlak van elektronische kwakzalverij alvast wijdverspreid is. Maar ook Nero, een Duits bedrijf dat groot werd met software om cd's te branden, speelt het spelletje volgens Sebastian Mares betrekkelijk smerig, zij het op een andere manier. Bij een onderzoek naar kwaliteitsverschillen tussen de populairste codecs, kwam hij tot de bevinding dat Nero AAC (een concurrent van MP3) de eerste halve minuut van een nummer minder sterk comprimeert dan de rest van het nummer [13]. Bij lage bitrates, waar de meeste mensen mee werken, kan dit een verschil maken. Qua bestandsgrootte maakt het niks uit, maar de subjectieve geluidservaring wordt beter, aangezien mensen bij het begin van een liedje een hogere kwaliteit ontwaren en de rest van het nummer in dit licht aanhoren.
Dit is op zijn minst niet netjes, maar moet het daarom verboden worden? Heel wat audiofielen zijn erg gelukkig met hun gedemagnetiseerde cd's, net zoals heel wat mensen gelukkig zijn omdat een homeopathisch drankje hun verkoudheid "genezen" heeft, of hun gebeden "geholpen" hebben bij het eindexamen van hun kleinzoon. Op zich doen ze daar niet veel kwaad mee en het is maar de vraag of verbieden een efficiënte manier van bestrijding is. We zouden er waarschijnlijk beter aan doen hen de skeptische vuistregel bij te brengen en te wijzen op verschillende mechanismen van zelfbedrog. Buitengewone beweringen vereisen buitengewone bewijzen, subjectieve ervaringen alleen zijn niet genoeg.
(Bron: Bert Dobbelaere, student Wijsbegeerte)
