Afgelopen zaterdag 26 juni was het zover. Na ruim een half jaar contact per email komt Toine Dingemans (www.soundscapes.nu) bij mij thuis om mijn luisterruimte op te meten en waar nodig adviezen te geven voor akoestische verbeteringen.
Mijn probleem zit 'm vooral in een ophoping van bas (staande golven) waardoor er bij sommige muziek een boomerig effect ontstaat. Door diverse aanpassingen aan hardware en luisterruimte, maar vooral door een uitgekiende plaatsing van de componenten en luisterpositie heb ik dit probleem al flink terug weten te brengen. O.a. de overstap naar monitor-speakers heeft hierop een hele positieve invloed gehad. Omdat mijn luisterruimte de afmetingen heeft van 4,60 m lang, 4,00 m breed en 2,48 m hoog, bleken zuilspeakers iets teveel van het goede. Daarom heb ik met pijn in het hart afscheid genomen van mijn beloved Focals (716W) en zijn daar een paar weken geleden een paar Ushers BE-718's voor teruggekomen.
Toine stelt zich inmiddels op het standpunt (en ik denk dat ie daarin helemaal gelijk heeft) dat je akoestiek moet beschouwen als een component in je installatie. Net zoals je versterker en bron is akoestiek een niet meer weg te denken onderdeel van een goed klinkende set. Iedereen kent wel dat voorbeeld van dat feestje waar je bent en een simpel setje fantastisch staat te spelen. Die betreffende persoon heeft dan (waarschijnlijk onbewust en onwetend) de akoestiek min of meer toevallig prima voor elkaar.
Verder gaf Toine aan dat hij de optimale plaatsing graag aan de eigenaar van de set over laat. Om die goed te krijgen moet je nl. wel enige tijd experimenteren en dat is dus alleen gegeven aan de eigenaar. In een paar uur tijd is dit niet voor elkaar te krijgen. Welke set je dan aankoopt is bijna altijd een kwestie van budget omdat je diep in je hart misschien wel een duurdere set had willen kopen. Je zit dus vaak met een compromis tussen budget en opstelling. Bij dit laatste speelt het woongenot natuurlijk een grote rol.
Als je dan uiteindelijk op het terrein (of component) akoestiek bent aanbeland, krijg je natuurlijk al snel te maken met het fenomeen nagalmtijd. Die nagalm kun je uiteen rafelen in direct geluid (ongeveer 1/3) wat rechtreeks van de hardware afkomstig is en uiteraard indirect geluid (ongeveer 2/3) wat bestaat uit reflecties. Tot ongeveer 0,3 seconde vertraging wordt deze vertraging nagalm genoemd, daarboven spreek je al van echo. De bekende test van het klappen in je handen geeft in dat opzicht een beperkt beeld want dit gebeurt op een frequentie van ongeveer 2 kHz. Het zegt weinig tot niets over de nagalmtijd in de lage tonen, meestal toch het probleemgebied! Als we het dus hebben over nagalm bedoelen we het na-ijlen van geluid. De ideale nagalmtijd hangt echter wel nauw samen met de grootte van de ruimte, waardoor deze niet op voorhand als een standaardwaarde bekend is. Belangrijk is ook te onderkennen dat deze nagalmtijd dus feitelijk het frequentieafhankelijke verval van geluid is.
Na het deelgenoot maken van bovenstaande theorie is Toine overgegaan tot de metingen. Allereerst de nagalmmeting. Deze wordt middels een zgn RT-60 meting uitgevoerd. Met een geluidssignaal in de vorm van roze ruis (dat alle frequenties bevat) wordt per frequenties de nagalmtijd gemeten. Dit gebeurt op een normaal luisterniveau (ongeveer 85 tot 90 db).
Tevens is er een meting van de geluidsdruk per frequentie uitgevoerd. Uit het uitkomsten hiervan zul je de pieken en dalen in het frequentieverloop kunnen onderkennen. Dit zal dus een beduidend andere curve van je luidspreker zijn dan de fabrikant bijvoorbeeld op zijn website heeft geplaatst. Immers de akoestiek van je luisterruimte wordt nu ook gemeten en niet alleen de speaker in een dode ruimte.
Na de metingen komt dan de echte deskundigheid van Toine om de hoek kijken want de uitkomsten moeten worden vertaald in akoestische aanpassingen. De mate van absorptie en/of reflectie maar vooral de locatie en de verdeling van deze aanpassingen luistert zeer nauw. Toine had een demoset van zijn diffusers meegenomen en deze hebben we al even uitgeprobeerd. Dit gaf al een aanzienlijke verbetering in plaatsing en definities in het geluid wat ook goed waarneembaar was op moment dat je ze weer weghaalde. Tja, alleen die plek gaat het niet worden.
Er zijn diverse materialen/oplossingen op de markt die ik in samenspraak met Toine de revue zal laten passeren om een uiteindelijke keuze te maken. Deze keuze zal o.m. afhangen van woongenot, prijskaartje en uitvoerbaarheid. Toine is dus met het nodige "huiswerk" hier weer vertrokken en zal mij een op maat gemaakt advies doen toekomen. Wat het precies gaat worden zal ik jullie hier laten weten, ook de uitkomsten van de metingen zal ik hier plaatsen als die (digitaal) binnen zijn.
