Afgelopen zaterdag samen met Xander32 een topdag gehad bij William en Riet. Na ontvangst hebben we eerst mogen genieten van een heerlijke, uitgebreide lunch. Brabantse gastvrijheid ten top!
Daarna (we waren toen al wel een uurtje verder) opgeschoven naar de HT-ruimte van William. Die heeft het goed voor elkaar. Een zeer mooi afgewerkte ruimte waar niets aan het toeval is overgelaten en waar je direct kunt zien dat aan alle details veel aandacht is besteed. Ook de apparatuur is dik voor elkaar waarbij mij direct weer opviel wat een prachtig apparaat zo'n PM11 toch is
Tijdens de SA-shoot-out in het voorjaar mij bij thuis had ik al met William de afspraak gemaakt om eens bij hem te komen "buurten" en mijn akoestiek-meetset mee te nemen. Net als vele anderen hier heeft William namelijk wat problemen in het laag en zou deze graag eens in kaart willen hebben.
We zijn begonnen met het luisteren naar wat "probleemnummers" en inderdaad is er op sommige frequenties wat teveel aan bas. Dit uit zich door een iets te enthousiast aangezette (kick-) bas tot het dreunen bij bepaalde lage tonen. De handklaptest leerde dat het met de nagalm wel goed zat, de ruimte is zo dood als een pier. Later bij de meting bleek zelfs dat dit misschien wel iets teveel van het goede was.
De metingen lieten verder zien dat er inderdaad een behoorlijke piek aanwezig was op de frequentie van zo'n 48 Hz. Deze wordt grotendeels vooroorzaakt door de ruimte zelf in combinatie met de wellicht iets (voor de ruimte van William) te grote Phonar zuilspeakers. Deze beschikken zelfs over 2 basreflexpoorten per speaker! Het dichtstoppen met pluggen, zodat de zuilspeaker min of meer een gesloten bassysteem wordt, leverde een dusdanige winst op (- 13 dB) dat hiermee eigenlijk het probleem al was verholpen. Het open halen van de (kleinste) poort deed het probleem direct weer terugkeren.
Je ziet in het 1e plaatje hieronder de verschillen tussen de metingen met en zonder proppen in de baspoorten. De rode lijn geeft het geluidsniveau weer op de verschillende frequenties over een gebied van 30 - 200 Hz. Je ziet dat tussen de 46 en 49 Hz een aanzienlijke piek vertoont. De bruin-gele lijn is met een prop in de onderste baspoort, dat levert al een vermindering op van 5 dB in het probleemgebied. Nog een prop (groene lijn) doet de piek in feite verdwijnen met een vermindering van 13 dB. De dip tussen 70 en 80 blijft helaas, maar dit is nauwelijks hoorbaar en veel minder storend dan de piek op 48 Hz.
Het 2e plaatje laat de nagalmtijden zien in seconden. Hier zie je dat het plaatsen van proppen niet veel invloed heeft op de al mooie waarden die in de ruimte van William worden gemeten. Omdat de ideale waarde voor een HT-ruimte (stereo ligt zelfs iets hoger) op ongeveer 0,4 sec ligt vanaf 250 Hz kun je stellen dat deze ruimte iets teveel is gedempt. Je hoort dat doordat de ruimtelijkheid bij stereo wat beter zou kunnen. De ruimte is wat "overgedempt". In het laag heeft William prachtige waardes bereikt, helemaal ideaal tussen de 0,6 en 0,8 sec!
Het 3e plaatje is een zogenaamd waterfalldiagram van de situatie zonder proppen in de basreflexpoorten, een combinatie van geluidsniveau (SPL) en nagalm (RT60). Daar waar de grafiek tegen de ruit drukt en je er in kijkt is of de SPL aan de hoge kant en/of de nagalm te lang.
Het 4 plaatje idem, maar dan met de proppen.
Omdat William ook het hoog kan tunen op de Phonars is dit iets naar beneden bijgesteld met als resultaat dat de set nu geheel natuurgetrouw de boel staat weer te geven. We hebben nog een heel aantal nummers met veel plezier beluisterd. Mocht William ooit wat anders willen dan adviseer ik hem wel om wat kleinere zuilspeakers te nemen of zelfs monitoren met eventueel een (gesloten) subje voor alleen stereo.
Want HT is een ander verhaal, wat een brute kolos die SVS-sub. Niet alleen om te zien maar vooral om te horen. Ik had een scene uitgekozen van de film Pulse waarbij een toon ver onder de 18 hz in zit. Die werd op een manier weergegeven die je alleen kunt bevatten als je erbij bent geweest. Niet te geloven gewoon, wat een bak (mooi) laag!
William en Riet, hartstikke bedankt voor de mooie dag! Wat hebben we toch een mooie hobby.
(en Xander32 ook nog voor de gezelligheid tijdens de ride)
